Mortui viventes obligat
W 2003 r., będąc uczennicą II Liceum Ogólnokształcącego im. Gen. Gustawa Orlicz Dreszera w Chełmie, miałam możliwość wzięcia udziału w olimpiadzie historycznej. Pośród kilku zaproponowanych tematów, przez komitet powyższej Olimpiady, uczestnicy mieli za zadanie opracować, a następnie obronić jeden z nich. Moim przedmiotem wnikliwej analizy stały się stosunki polsko – ukraińskie na południowo - wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej w okresie II wojny światowej. Rezultat moich starań został bardzo pozytywnie oceniony przez kadrę pedagogiczną Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II w Lublinie, a następnie przez wykładowców Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, który był jednocześnie organizatorem powyższej olimpiady. Na potrzeby portalu Chełmskiego Środowiska Żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, pragnę udostępnić fragment mojej pracy. A zatem poniższy artykuł rozpoczynam od krótkiego rysu historycznego sytuacji mniejszości ukraińskiej w granicach naszego kraju po I Wojnie Światowej. Następnie przedmiotem mojej analizy jest stosunek Ukraińców do Polski i Polaków po wybuchu II wojny światowej, oraz tragiczny rok 1943 - Ludobójstwa na Wołyniu i Galicji Wschodniej. Publikację kończę opisem sytuacji Polaków i Ukraińców na tle zwycięskiej ofensywy Armii Czerwonej. Chciałam w tym miejscu zaznaczyć, iż zajmując się tą problematyką, w tamtych latach, miałam przyjemność spotkać się i porozmawiać z panem mjr. Tadeuszem Perszem, który podzielił się ze mną swoimi wspomnieniami z tamtego okresu, jakże dramatycznego dla naszych rodaków zamieszkujących Kresy Wschodnie, a także udzielił mi wielu cennych informacji dot. stosunków polsko – ukraińskich, także na ziemi chełmskiej. Słowa podziękowania kieruje również do Pani Grażyny Kieres, mojej nauczycielki historii: „Pani Grażyno bez Pani wiedzy, profesjonalizmu i zaangażowania sukces jakim było zdobycie tytułu laureata Ogólnopolskiej Olimpiady nie byłby możliwy”.
Magdalena Karaś
Spis treści:
- Zarys historyczny.
- Pierwsza okupacja sowiecka. Stosunek Ukraińców do państwa polskiego i Polaków.
- Kresy wschodnie pod okupacją niemiecką.
- Ludobójstwo na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.
- Zwycięskie ofensywy Armii Czerwonej. Ukraińcy wobec ludności polskiej w zmienionej sytuacji politycznej.
- Bibliografia.
